Radar Temelleri

Meteoroloji Radarları - Parazit Yankıları

Alıcı çıkışındaki her radar yankı işareti arzu edilmez. Her birinin amacına yönelik olarak ölçümleri yapılan, ama sadece parazit etkisi bulunan birçok işarette çıkışta yer alır. Buna „parazit yankısı“ (clutter) adı verilmiştir. Bu kavram, kaynağına bağlı olarak; yerdeki sabit hedeflerden kaynaklanan „yerden parazit yankılar“ ve bulutlardan kaynaklanan uçuş güvenlik ve hava savunma radarları için bir gürültü teşkil eden „havadan parazit yankılar“ gibi sınıflara ayrılır.

Bu parazit yankılardan bazılarının nedenleri şunlar olabilir:

• Böcekler (sürü denilince insanın aklına sadece göçmen çekirgeler gelir!).
  Böcekler özellikle alçak hava katmanlarında radar yankıları üretebilirler. Bu böcek sürüleri denizden esen meltem gibi bir hafif rüzgârın varlığını algılamak bakımından faydalı da olabilir. Böcek parazit yankıları genellikle yalnızca meteoroloji radarının yakınında meydana gelir.
• Sınır katmanlarındaki kuru hava burgaçları (bu olay esas olarak yalnızca böceklerden ve kuşlardan kaynaklanan parazit yankılar alındığında algılanabilir).
  Çok özel koşullar altında, yükselen ılık nemli hava, atmosferdeki en alttaki bir kaç yüz metreye çıktığında „kuru ısıl kabarcıklar“ meydana getirebilir. Bunlar sıkça uzun „burgaçlar“ biçimindedirler ve algılanmaları oldukça zordur. (Böceklerden ve kuşlardan kaynaklanan yankılar da olmazsa varlıklarını algılamak zordur.)
• „Denizden parazit yankılar” (Dalgalı denizdeki sabit hedeflerden gelen parazit yankıları)
  Rüzgârın belirli durumlarına (ve aynı zamanda diğer atmosferik koşullara da) bağlı olarak yukarı doğru yükselen dalgalar elektromanyetik enerjiyi yansıtabilirler; bu olay „denizden parazit yankısı“ olarak adlandırılır. „Denizden parazit yansıma“ orta seviyeden kuvvetli seviyeye kadar değişen bir yansıtırlık yeteneğine sahiptir ve denizde nispeten geniş alanlarda etkili olurlar. Dalgaların ve rüzgârın Doppler frekanslarının örtüşmesi nedeniyle hızlarının Doppler frekans tekniği ile hesaplanması çok karmaşık olabilir. „Denizden parazit yansıma“ atmosferik kırılma nedeniyle meydana gelir ve kıyıya yakın yerlerdeki hava koşulları bunun için çok uygundur.
• Gemiler
  Ve „denizden parazit yankılara“ tur gemilerinden gelen yankılar da eklenir!
• Göçmen kuş sürüleri
  Mantıklı: Kuş sürülerine ait radar yankıları meteoroloji radar sisteminin ekranında gözükür (Bu olay sıklıkla „hayalet yankı“ (angel echo) olarakta adlandırılır.). Kuş sürülerinin yankıları radar meteorolojisinde sıkıntı yaratan bir konuya dönüşebilir. Böylesine hareketli ve büyük bir radar yankısının olabilmesi için beher metreküp hacim içinde bir adet kuşun bulunması yeterli olabilmektedir. Kuşların göç mevsiminde parazit etkileri oldukça ciddi olabilir. Göçmen kuş sürülerinin konumlarının tespitinde Doppler radar yöntemleri kullanarak ölçülen radyal hızları kendilerine özgü ayrı bir sınıfta yer alırlar.
• Kuraldışı dalga yayılımı
  Belirli atmosferik koşullar altında bireysel hava katmanlarının kırılma katsayısı öylesine değişir ki, elektromanyetik dalgalar artık düz olarak yayılamazlar. Bu olay kuraldışı dalga yayılımı olarak adlandırılır ve konu Dalgaların Yayılması adlı bölümde ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
• Saman (Chaff)
  Elektronik askeri savaş sistemlerinde çok sayıda, ama çok küçük boyutlu, kuvvetli yansıtırlığa sahip parçacıklar (alüminyum yaprak şeritler veya buharlaştırılmış metalik fiberglas) havaya saçılırlar. Bunlar yüksek yansıtırlığa sahip bulutlar gibi yayılırlar ve yeryüzüne doğru süzülürler. Bu tür parazit biçimleri savaş uçaklarının yerlerinin belirlenmesini zorlaştırır.
• Uçaklar
  Nasıl, buğday tarlasındaki bir gül, bir yabani ot gibi addedilirse, uçaklardan gelen parazit yankılar da bir meteoroloji radarı için aynen bir „yabani ot“ gibidir.
• Radom paraziti:
  Genel olarak bir radomdan geçen işaretlerinin gürültüleri artar. Kullanılabilir yankı genellikle zayıflar ve radom mahfazası içinde girişimlere yol açan ilave yansımalar meydana gelir.
• vb...