Radyal Hız
Resim 1: Radar istasyonunun konumuna bağlı olarak bir uçağın hız vektörleri
Radyal Hız
Bir verilen hızla ilintilendirilen her hareketin bir yönü vardır: Bu aynı zamanda bir vektöryel büyüklüktür. Gözlem noktasına bağlı olarak bu vektör iki bileşene bölünebilir (metinde kullanılan yazı renkleri resimdeki hız bileşenlerinin renklerine karşılık gelmektedir):
- Birinci bileşen gözlem yönü boyunca (gözlemciye yaklaşan ya da gözlemciden uzaklaşan) olan bileşendir. Bu bileşene radyal bileşen ve hızına da Radyal Hız denilir.
- Diğer bileşen, bu radyal bileşene dik olan bileşendir. Bu bileşen, merkezinde gözlemcinin bulunduğu ve yarıçapı gözlem uzaklığını yarıçap olarak kabul eden daireye teğet olan bileşendir. Bu hıza da Teğetsel Hız denilir.
Bu iki hız vektörünce oluşturulan dikdörtgenin köşegeni gözlemlenen nesnenin Gerçek Hızı olarak adlandırılır. Hızın büyüklüğü bu vektörün uzunluğuyla orantılıdır ve yönü bu vektör yönüyle aynıdır.
Bir uçağın radara olan radyal hızı, uçuş hızının radar yönünde ya da radardan aksi yönde, radarla uçağın bulunduğu yarıçap çizgisi üzerindeki bileşendir.
Buna dik yöndeki bileşen ise teğetsel hız olarak adlandırılır. Teğetsel hız Hedef İzleme Radarlarının anten kontrol sistemlerinde kullanılır.
Bir uçak eğer düz bir rotada uçmaya devam ederse, öyle bir an gelir ki radyal hız sıfır değerini alır ve teğetsel hız ise uçağın o anki hızı olur. Ve radyal hız sıfır olduğundan uçağın bu noktadaki Doppler frekansı da sıfır olur. Doppler frekans sadece radyal hızlar için söz konusudur. Eğer radyal hız sıfırsa, hiçbir hız ölçülemez ve radar, bu uçağı bir sabit hedeften ayırt edemez.
Uçak aynı rotada uçmaya devam ederse radyal hız vektörü radardan uzaklaşan yöndedir: Bu bir negatif radyal hızdır. Burada bir negatif Doppler frekansı doğar. (Bu değerin büyüklüğü pozitif Doppler frekansınki ile aynıdır. Ancak alınan işaret ile gönderilen işaret arasındaki faz farkı 180° dir.)
Eğer bir uçak radar çevresinde dairesel bir rotada uçarsa radyal hız sürekli sıfır kalır, Doppler frekans oluşmaz ve uçak Hareketli Hedef Belirteç Süzgeci (MTI- filter) tarafından bir sabit hedefmiş gibi işlenir ve ekranda görüntülenmez.