www.radartutorial.eu www.radartutorial.eu Radar Temelleri

Dipleks/Süzgeç

Sonlandırma direnci Ayarlanabilir dolambaçlı yol Birinci −3 dB bağlaştırıcı İkinci −3 dB bağlaştırıcı

Resim 1: Bir ASR-910 radarındaki dipleks bölümü

Dipleks/Süzgeç

Gönderici (Power Oscillator Transmitter, POT) olarak birkaç yüksek güçlü osilatöre sahip, sözde evreuyumlu (pseudocoherent) Çok Frekanslı Radarların verimli olarak çalışması için bir dipleksin bulunması gerekir.

Dipleks bir frekans geçididir ve farklı frekanslı iki kanalın (yani, iki gönderici ve iki alıcı) bağlaşımlarını keserek (decoupling) tek bir antenle çalışmalarını sağlar. (Buna karşılık, bir dubleks aygıt aynı frekanstaki işaretleri anahtarlar!) Her bir göndericinin gönderim enerjisi antene yönlendirilir ve gelen yankı işaretleri ise ait olduğu kanalın alıcısına aktarılır.

Geçiş sırasında işaret kayıpları olabildiğince az ve her iki kanal arasında yalıtım (decoupling) ise olabildiğince büyük olmalıdır.

Dalga kılavuz bölümlerinden imal edilmiş bir dipleksin üstünlüğü; yüksek güçlere dayanabilmesi ve bir diğeri ise dolambaç uzunlukları değiştirilerek frekansın diğer aygıtlara göre daha kolayca değiştirebilmesidir.

Diplexer Sonlandırma direnci Ayarlanamaz dolambaçlı yol (sadece gösterim amacıyla konulmuştur) Ayarlanabilir dolambaçlı yol Birinci −3 dB bağlaştırıcı İkinci −3 dB bağlaştırıcı

Resim 2: Bir dipleksin çalışma prensibi

Dipleks esas olarak, iki adet −3 dB lik bağlaştırıcı (coupler) ve iki adet farklı uzunluktaki dalga kılavuzu bölümlerinden meydana gelir. Her iki kanal arasındaki Δl = l2- l1 yol farkı, her iki frekans için en uygun güç uyumunu sağlayacak şekilde seçilmelidir. Pratikte bu dolambaçlar dalga boylarının çok büyük katlarını sağlayacak şekilde boyutlandırılır. Çünkü daha küçük faz farkları bile çoğalır ve süzgecin bant geçiren eğrisi daralır. Ancak dipleksten, gönderici tüpünün izgesinde (spectrum) ortaya çıkan başka frekanslar da geçebilmektedir. Dolayısı ile bu frekansların ek bir süzgeç tarafından bastırılması gerekir.

Dalga boylarının katlarının kullanılmasının bir diğer nedeni, A ve B frekansları arasında kurulu frekans aralığının daralmış olmasıdır. Bu frekans aralığı burada yapıcıdır (constructive) ve daha başka bir ayarlamayla en uygun duruma getirilemez.

Özellikle ASR-910 radarında bu ayar çok kritiktir, çünkü ara frekans değeri, frekanslar arasındaki aralığa yakındır ve bu nedenle B göndericisinin Kararlı Lokal Osilatörü (Stabile Local Oscillator, StaLO) A frekansını bozabilir. Başkada bir çare kalmazsa, Kararlı Lokal Osilatör „yükseğe konumlanmış“ bir osilatör olarak tekrar ayarlanabilir. Bununla beraber, daha sonra Otomatik Frekans Kontrol motorunun kutupları ters çevrilmeli ve yeniden lehimlemelidir. Bir başka yol ise motor hattına bir kutup değiştirici anahtar koymak olabilir.