Yuvarlak ve Eliptik Dalga Kılavuzları
Resim 1: Bir eliptik bükülgen dalga kılavuzunun (Flexwell waveguide) kesiti
Yuvarlak ve Eliptik Dalga Kılavuzları
Yuvarlak ve eliptik dalga kılavuzları adlarını kesitlerinin biçiminden almaktadır. Günümüzde UHF- bandındaki daha uzun dalga boyundaki uygulamalarda daha ziyade dikdörtgen kesitli dalga kılavuzları kullanılmaktadır. Daha yüksek frekanslarda bunlar sıkça yalnızca kısa bağlantılar için kullanılır.
Yüksek frekanslı sistemlerde kullanılan yuvarlak dalga kılavuzları daha ucuzdur, ancak işlem daha karmaşıktır. Yuvarlak dalga kılavuzu hesapları eliptik dalga kılavuzlarındaki gibi yapılır, ancak hesaplama sırasında a = b alınmalıdır.
Sınır dalga boylarının (cut-off wave lengths) hesabı oldukça karmaşıktır. Fakat bir göz kararı bir kural olarak, eliptik dalga kılavuzunun, elektriksel eşdeğerli bir dikdörtgen dalga kılavuzunun hemen hemen iki katı büyüklüğünde olduğu söyleyebiliriz. Bükülgen eliptik dalga kılavuzunun en öne çıkan üstünlüğü, bunların çok büyük metrajlarda makaralara veya kablo tamburlarına sarılarak nakledilebilmesidir. Eliptik tip dalga kılavuzları, yuvarlak tiplere göre daha küçük yarıçapta bükülebilir.
Resim 2: Eliptik dalga kılavuzunda elektrik alanı (anlık görüntü)
Modun adı, dikdörtgen dalga kılavuzundaki karşılık gelen modun adından farklıdır. Bir eliptik dalga kılavuzunda hem kosinüs-eliptik HCm,n hem de sinüs-eliptik HSm,n dalgalar ortaya çıkabilir. Genel olarak „m“ geniş kenarda, „n“ ise dar kenardaki en büyük alan kuvveti sayısını belirtir. Bir H21-dalgasının alan kuvvetinin en büyük değerinin iki adedi geniş kenarda, bir adedi ise dar kenardadır. Bir yuvarlak dalga kılavuzunun temel dalgası (fundamental wave) HC11 olarak adlandırılır.
sondası
sondası (arkadaki)
kısa devre için çubuklar
Resim 3: Bir LNB deki yuvarlak dalga kılavuzu
sondası
sondası (arkadaki)
kısa devre için çubuklar
Resim 3: Bir LNB deki yuvarlak dalga kılavuzu
Yuvarlak dalga kılavuzlarının kullanıldığı yerler:
- Eğer, dairesel polarizasyonlu dalgalar antene yönlendirilecekse;
- Eğer, doğrusal dikey ve yatay polarizasyonlu dalgalar aynı anda mevcutsa (örneğin parabol antendeki uydu yayınlarının alımında kullanılan LNB ışıma boynuzu arasındaki kısa yuvarlak dalga kılavuzu parçasında olduğu gibi);
- Dönebilen dalga kılavuzu bağlantılarında.
Resim 3.de plastik koruyucu kılıfı çıkartılmış bir LNB içindeki yivli ışıma boynuzu görülmektedir. Burada dikkate değer nokta, iki adet E-sondası arasındaki bir kısa-devre çubuğudur. Bu kısa-devre çubuğunun arkasında kalan yatay polarizasyonlu E-sondası yalnızca resmin büyütülmesi ile görülebilir. Dikkat: Buradaki LNB nin sanki yatay konulmuş gibi görülmektedir, montajlı durumunu görmek içim resmin 90° döndürülmesi gerekir.
Daha fazla bilgi için: M. Schneider, J. Marquardt: Mode Matching Method for the Calculation of Steps between Rectangular and Elliptical Waveguides, Archiv für Elektronik und Übertragungstechnik (AEÜ), Vol. 50 (1996), Nr. 6, pp. 375-383