Eşeksenel Kablo
Resim 1: Eşeksenel Kablo
Eşeksenel kablo
Bir eşeksenel kabloda gidiş ve geliş iletkenlerinin eksenleri aynıdır, iç gidiş iletkeni metalik dış kılıfın tam ortasında yer alır. İç iletkenin bütünüyle bir dış kılıfla sarılmış olması nedeniyle, hemen hemen bir ışıma meydana gelmez, yani bu tür kablo kendisinden ekranlaşmıştır (shielded). Bu nedenle, bu kablo „asimetrik kablo“ olarakta adlandırılır.
Resim 2: Esnek eşeksenel kablo
İç iletkeni merkezde tutabilmek için kılıf ile iç iletken arasına bir sentetik malzeme doldurulur veya merkezleme belirli aralıklarda konulan parçalarla sağlanır. Bu konulan malzemenin ε dielektrik katsayısı, ne kadar iyi ise, kablonun taşıma kalitesi de o kadar iyi olur. Bu bakımdan ara dolgu malzemesi olarak genellikle köpüklü yalıtım malzemesi tercih edilir.
Eşeksenel kablolarda kablonun hem dalga direnci, hem de zayıflama davranışı (damping behaviour) iletkeninin çapının oranına kuvvetle bağlıdır. En az zayıflama 50 Ω ila 75 Ω arasında dalga direncine sahip eşeksenel kablolarda görülür. Eşeksenel kablo formülleri
Bu nedenle televizyon yayınlarında daima, karakteristik empedansı 75 Ω olan eşeksenel kablolar kullanılırken, radyo yayınlarında, akım daha büyük olduğundan, daha kalın iç iletkene sahip 50 Ω luk kablolar kullanılır.
Resim 3: Yarı-sert eşeksenel kablo
Dış kılıfları bakır şerit ve örgülü bakır olan iletkenlerin hat endüktanslarının çok yüksek frekanslarda daha büyük olması gibi bir sakıncası bulunmaktadır. Bu nedenle, beklenen yüksek kabuk etkisine rağmen sert iletkenler tercih edilir ve bunlar çoğunlukla gümüş kaplıdır.
Eğer kablonun esnek olması gerekli değilse, dış iletken bakırdan yapılmış kısmen esnek bir tüp de olabilir. Bu kablolara „yarı-sert kablo“ denilir.
Eşeksenel kabloların dalga direnci
Yüksek frekans uygulamaları ve ölçüm teknolojisi için 50 Ohm luk bir karakteristik empedansa sahip kablolar yaygın olarak kullanılır. Televizyon için kullanılan geniş bantlı kablolar genellikle 75 Ohm, bazen de 60 Ω dalga direncine sahiptir. Eski dalga şebekelerinde 90 Ohm gibi farklı dalga dirençlerine sahip özel kablolar da kullanılmaktadır. En uygun eşeksenel kabloların karakteristik empedansları aşağıdadır:
- En düşük zayıflama için 77 Ohm,
- En büyük dielektrik dayanımı için 60 Ω,
- En büyük güç dayanımı için 30 Ω, ve
- Hem en büyük dielektrik dayanımının ve hem de en büyük güç dayanımının ikisini de tatmin eden bir iyi ara değer için 50 Ω.