www.radartutorial.eu www.radartutorial.eu Radar Temelleri

İstenmeyen Yankı İşaretleri

Radardan gönderilen darbelerin farklı sıcaklık ve farklı yoğunluktaki hava katmanlarından geçişi sırasında hızı ve yönü değişir. Atmosferde genellikle soğuk hava katmanı üstte, sıcak hava katmanı ise altta yer alır. Bu katmanlar arasında bir keskin sınır yüzeyi oluşur. Radar darbeleri, yukardaki örnekte olduğu gibi, bu sınır yüzeyinden geçerken kırılır ve yansırlar. Elektromanyetik dalgalar kırılma katsayıları (refractive index) farklı iki komşu ortamdan geçerken geliş açılarına bağlı olarak yansırlar. Bu tür yansımalar sonucu radara „melek“ takma adı verilen bir dizi istenmeyen yankı işareti döner.

Yükselen bu kuru ve genellikle çok sıcak hava, aralarında keskin bir sınır bulunan ve farklı kırılma katsayısına sahip daha soğuk bir hava katmanı ile karşılaştığında bir noktada burgaçlar (turbulences) meydana getirir. Burgacın olduğu yerlerde daha yoğun ortamdan daha az yoğun ortama (ya da tersi yönde) elektromanyetik dalgalar birkaç defa gidip gelirler. Bu yerde enerjinin küçük bir bölümü yansır ve hatta bir Doppler frekansa bile sahip bariz bir yankı işareti bile oluşur. Söz konusu etki bazı İngilizce yayınlarda „Clear-Air-Echoes” (Açık-Hava-Yankısı) veya „Bragg- Scattering” (Bragg Saçılması) olarakta adlandırılmaktadır.

Radar ekranında görülen bu hedef işaretleri operatörlerde bir yorum karmaşasına yol açar: Hedefin kimliğini tanımak mümkün değildir, ilaveten uluslararası uçuş radyo frekanslarda yapılan sorgulamalara da bir yanıt alınamaz. Yani bu cismin ne olduğunu anlamak için bir askeri kırmızı alarm verilmesi ve yerinde keşif yapılması gerekmektedir. Ancak avcı uçakları o mevkide güzel bir havadan başka bir şey bulamayacaklardır. Öyle gözüküyor ki, „meleklerin“ radar vasıtasıyla bu cisimleri oraya yerleştirdiği gibi ilk kızgın yorumlardan sonra bu hayali cisimlere „melekler (angels)“ adı takıldı.