www.radartutorial.eu www.radartutorial.eu Radar Temelleri

Radarda Tetikleme Darbeleri

Radar Tetikleme Darbeleri bir radar aygıtında kullanılan zamansal kontrol darbeleridir. Bunlar, her bir darbe periyodunda, hangi devrenin ne zaman göreve başlayacağını belirlerler. Eski radar aygıtlarında „iğne darbe“ olarak adlandırılan bu darbeler, eşzamansız tıkamalı osilatör (asynchronous blocking oscillator) ya da multivibratör gibi çalışan tüplü devreler tarafından üretiliyordu. Modern radar aygıtlarında bu darbeler, cepheleri (flanks) ya da süreleri, takip eden devreler tarafından kontrol edilen kısa süreli dikdörtgen darbelerdir. Bunlar, burada bir yüksek kararlılığa sahip ana osilatörün ürettiği frekanslar bölünerek ve mantıksal işlemlerle bir araya getirilerek tam evreuyumlu olarak üretilirler.

Ana Saat
Darbe Üreteci
Frekans
Sayıcı
Saat Darbe
Üreteci
Tetikleme
Darbesi
Üreteci
Uyartıcı
Dalga
Biçimleme
Üreteci
Zaman-Kontrol
Duyarlılığı
Devresi (STC)
Gönderici
Dubleks
Aygıt
Alıcı
Analog-Sayısal
Dönüştürücü

Resim 1: Bir radarda zamanlama, tetikleme darbelerinin üretilmesi ve dağılımı

Ana Saat
Darbe Üreteci
Frekans
Sayıcı
Saat Darbe
Üreteci
Tetikleme
Darbesi
Üreteci
Uyartıcı
Dalga
Biçimleme
Üreteci
Zaman-Kontrol
Duyarlılığı
Devresi (STC)
Gönderici
Dubleks
Aygıt
Alıcı
Analog-Sayısal
Dönüştürücü

Resim 1: Bir radarda zamanlama, tetikleme darbelerinin üretilmesi ve dağılımı

Frekans
Sayıcı
Saat Darbe
Üreteci
Tetikleme
Darbesi
Üreteci
Gönderici
Dubleks
Aygıt
Alıcı
Analog-Sayısal
Dönüştürücü

Resim 1: Bir radarda zamanlama, tetikleme darbelerinin üretilmesi ve dağılımı. (Etkileşimli resim)

Resim. 1 de en çok kullanılan tetikleme üretimi ve darbe ile saatin ana kullanıcıları görülmektedir. Zaman referansı (time base) GPS-uydularının UTC-kodlanmış zamanı ile bile eşzamanlı çalışabilen bir ana osilatör tarafından üretilir. Genellikle bu, yüksek kararlılığa sahip, örneğin 100 MHz de salınan (oscillating) ve faz açısında ilave kararlılığı sağlamak için termostat takılabilen, bir kuvars osilatör ise yeterlidir.

Bu frekans bir frekans bölücüde alt frekanslara bölünür. Bölünmüş frekansların tamamı saat darbe üretecine ve tetikleme üretecine aktarılır.

Resim 2: Dört adet kaydırılmış sistem saat darbesi

Resim 2: Dört adet kaydırılmış sistem saat darbesi

Saat üreteci tüm radar sistemi için bir sistem saat darbesi üretir. Ana osilatörün nispeten yüksek olan frekansı tüm alt devrelere öyle kolayca dağıtılamaz. İlk çıkan engel, devreleri birbirine bağlayan iletkenlerde bu saat frekansında meydana gelen bir çınlamadır (resonance). 100 MHz te bir iletkenin 1 m uzunluğu neredeyse bir dipolün uzunluğu kadardır. Bu nedenle saat darbesi 25 MHz gibi bir alt frekanslara bölünür. Ancak her devreye 100 MHz lik saat darbesinin duyarlılığını sağlamak için 25 MHz lik her bir saat darbesi, aralarında darbe süresinin dörtte biri bir süre olmak üzere dağıtılırlar. Bu darbelere Saat 1, 2, 3 ve 4 denilir, cepheleri (yani yükselen- ve inen kenarları) bir birine göre 1/(2·100) MHz = 5 ns süreyle kaymıştır. Böylece her bir devre kendi dâhili çalışma- anahtarlama zamanına bağlı olarak bu dört saat darbesinden birisini kullanabilir.

Bir radarın en önemli tetikleme darbeleri, gönderim darbelerini başlatan darbe ile süresi gönderim darbesinin süresi kadar olan darbedir. Bu zaman referansları göreli kaydırılabilir. Örneğin, bir analog ekranı başlatan darbe, gönderim işaretlerini tetikleyen darbeden 39 µs kadar daha erkendir. Bu başlatma darbeleri genellikle radarın işaret gönderdiği evrede çalışmayan alıcı ve işaret işleyici gibi devrelere sağlanır. Süresi, gönderim işaretinin süresi kadar olan tetikleme darbesi genellikle Darbe Biçimleme Üreteci, Uyartıcı ve Dubleks Aygıtı (eğer PIN-diyotları kullanılmışsa) gibi işaret gönderme anında aktif olan tüm devrelerde kullanılır. Bu darbeye her türlü zaman kayması da uygulanabilir. Burada sadece başlama geciktirilmemiş, darbe süresi de bu gecikme kadar genişlemiştir. Örneğin, gönderici devresinin güç yükselticisine radar işaretlerinin gönderilmesinden kısa bir süre önce besleme geriliminin verilmiş olması ve bu gerilimin gönderim işaretinin bitiminden kısa bir sonra kesilmesi çok önemlidir.