www.radartutorial.eu www.radartutorial.eu Radar Temelleri

Neden S Modu?

Resim 1: Bir eski transponderin yanıtına karşılık (üstte) bir Mod S-uyumlu transponderin yanıtı (altta)

Mod S transponderinin yanıtı (altta) ve bir eski transponderin yanıtı (üstte)

Resim 1: Bir eski transponderin yanıtına karşılık (üstte) bir Mod S-uyumlu transponderin yanıtı (altta)

Neden S Modu?

Klasik İkincil Gözetim Radar sistemlerinde uçakların kimliği yalnızca Mod A ile belirlenirdi. Bu, yer istasyonunca atanan ve pilot tarafından çalıştırılan bir dinamik kod sistemidir. Aynı uçağa, rotası üzerinde geçtiği farklı görev bölgelerindeki kontrol merkezlerince farklı kodların atanması normaldir.

Mod A ile kodlama sistemi ile ancak 4096 değişik kodlama yapmak mümkündür ve hava trafiğinin gittikçe artması nedeniyle, bir hava trafik bölgesinde bir uçağa tek bir bireysel kod atamak git gide zorlaşmaktadır. Ve uçakların her birine tek kod atamak mümkün olmazsa, o zaman iki uçağın birbiri ile karıştırılması riski artmakta ve yer personeli tarafından hatalı talimatlar verilmesi gibi tehlikelerde ortaya çıkmaktadır.

Bu nedenle ICAO tarafından tanımlanmış, her bir uçağa 24-bitlik adres atanmasına imkân veren Mod S sistemi, transponderin kurulumu sırasında bir daha değiştirilmeyecek şekilde (hard wired) yüklenir ve bir bireysel şifre girilmesi olanağı tanınır.

Mod S şunlara olanak sağlar:

Mod S iki türlü iletişim servisini destekler (Mod S alt-ağ)

Air Traffic Network
ATN-Router
ATN-Router
Subnetwork
Mode S Pocket Layer
ADLP
GDLP
SSR-System
Mode S Link Layer
Transponder
Interrogator
ISO 8201
ISO 8201
SSE
SSE

Resim 2: Mod S işlevsel hiyerarşik katmanlar

Air Traffic Network
ATN-Router
ATN-Router
Subnetwork
Mode S Pocket Layer
ADLP
GDLP
SSR-System
Mode S Link Layer
Transponder
Interrogator
ISO 8201
ISO 8201
SSE
SSE

Resim 2: Mod S işlevsel hiyerarşik katmanlar

Air Traffic Network
ATN-Router
ATN-Router
Subnetwork
Mode S Pocket Layer
ADLP
GDLP
SSR-System
Mode S Link Layer
Transponder
Interrogator
ISO 8201
ISO 8201
SSE
SSE

Resim 2: Mod S işlevsel hiyerarşik katmanlar

Mod S sisteminin tanımlanmış genel hiyerarşik-mimarisinin bir bölümü yandaki grafikte gösterilmektedir. Basit bir anlatım ile: Mod S sistemi, uçaktaki transponder ile yer istasyonundaki ikincil radar arasındaki iletişimin temel protokolü olarak tanımlanır.

Mod S özel protokolü ve servislerinin, bilgileri bir özel yerel SSE (Specific Services Entity) arayüzü vasıtasıyla değiş tokuş edilebilmesi nedeniyle, tüm ATN (Aeronautical Telecommunication Network)-ağının hazır olmasını zorunlu kılmamaktadır. Yerel işlevler hakkındaki bilgilerin Mod S sorgusuna tümleştirilmesi bu arayüz ile sağlanır.

Tüm üç hiyerarşik-katmana ait standartlar ICAO da tanımlanmıştır. (Ek Cilt III, Bölüm 9, Ek 71ff).

Bu standartta şunlar kararlaştırılmıştır:

„Bireysel SSR Mod S adresi, ICAO veya bir resmi veya diğer bir genel yetkisi bulunan kayıt dairesi tarafından atanan olası 16 777 214 adet 24-bitlik adreslerinden biri olmalıdır.”

24-bitlik adresin başında, her bir daireye ait bir özgün tanıtıcı karakter yer alır. Daire bundan sonra bağımsız olarak aşağıdaki bitleri uçağın kayıtlı bireysel adresine yerleştirir. (2009 itibariyle Adres Bloğu Atamalarını içeren bir tabloya buradan ulaşabilirsiniz.)

Farklı ülkeler, farklı sayıda olası bireysel koda sahiptir. Örneğin, Almanya, İngiltere ve Kuzey İrlanda'nın her biri 262 144, buna karşılık Avusturya yalnızca 32 768 adet kayıt yapabilir. ABD de kod kapasitesi 1 048 576 adettir.

Türkiye 24 bitten dokuz adedini ön-blokta kullanır, diğer 15 bit ile 32 768 değişik adresleme yapar. Bir Türk kayıt formatı aşağıdaki gibidir: 010010 - 111 - xxx xxxx xxxx xxxx .